Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho biết, dù có được những thành tựu nhất định và cho thấy nhiều tiềm năng, nhưng để phát triển thị trường bất động sản, tạo lập không gian sống văn minh ở Thủ đô thì Hà Nội sẽ phải nỗ lực rất nhiều. Trong đó, trước mắt là khắc phục những hạn chế trong công tác quy hoạch, quản lý đô thị, phát triển kết cấu hạ tầng đô thị, cải thiện dân sinh và bảo vệ môi trường.
Không gian đô thị Hà Nội ngày càng được mở rộng, Thành phố xuất hiện nhiều hơn những khu đô thị mới hiện đại, nhiều tiện ích, bộ mặt đô thị có nhiều đổi thay.
Tất cả những điều đó đã phần nào đặt những viên gạch đầu tiên cho việc tạo lập không gian sống văn minh ở Thủ đô.
Một trong những thách thức là phát triển nhà ở xã hội, cũng đang dần được tháo gỡ khi Thành phố đã thực hiện 37 dự án, cung cấp khoảng 1.376.000 m2 sàn, phục vụ nhu cầu về nhà ở cho các đối tượng theo quy định.
Hiện nay, Hà Nội đang tiếp tục triển khai 48 dự án nhà ở xã hội, cung cấp khoảng 3.374.000 m2 sàn cho đối tượng người thu nhập thấp có nhu cầu về nhà ở.
Theo các chuyên gia, để có thể kiến tạo đô thị hiện đại, văn minh, vấn đề quy hoạch đô thị giữ vai trò then chốt. TS-KTS. Trương Văn Quảng, Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam (VUPDA) nhấn mạnh: “Chúng ta cần phải coi quy hoạch là một khoa học, là nghệ thuật tổ chức không gian. Đô thị phải vì con người, phải bình đẳng với mọi đối tượng. Do đó, trong quy hoạch, phát triển đô thị cần có sự đồng thuận về lợi ích chung trong dài hạn để mọi chủ thể có điều kiện thỏa mãn nhu cầu và chấp thuận các quy định chung”.
Theo ông Quảng, để phát triển đô thị và tạo lập không gian sống văn minh, chúng ta cần tập trung vào các vấn đề chính như phát triển kinh tế để thu hẹp sự bất bình đẳng và chênh lệch thu nhập giữa các khu vực khác nhau của thành phố; Huy động các nguồn lực để khắc phục thiếu hụt nguồn cung nhà ở xã hội, hoàn thiện hệ thống hạ tầng đô thị; Khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường; Thay đổi tư duy, phương pháp lập quy hoạch đô thị theo hướng nâng cao hiệu quả lập quy hoạch, quản lý, sử dụng đất, quản lý kiến trúc, cảnh quan và di sản văn hóa.
Còn theo PGS-TS-KTS. Nguyễn Hồng Thục, Viện trưởng Viện Nghiên cứu định cư, đến năm 2017, nguồn thu của hai đô thị lớn nhất nước là Hà Nội và TP.HCM đạt khoảng 60 - 70% GDP cả nước. Điều này cho thấy, tốc độ đô thị hóa và sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam gắn với các đô thị.
Tuy nhiên, theo ông Thục, Việt Nam đang phải đối mặt với các thách thức kép giữa các khu đô thị cũ đang quá tải nặng nề và quá trình mở rộng đô thị mới diễn ra nhanh nhưng chất lượng đô thị còn yếu kém. Điều này thể hiện rõ trong công tác quy hoạch đô thị.
Đô thị văn minh có gì trong đó và từ đó làm gì để có được đô thị văn minh, đang là câu hỏi lớn, không chỉ với những người dân mà ngay cả với các nhà hoạch định, người làm chính sách hay quy hoạch.
Theo TS. Nguyễn Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội, một đô thị có không gian sống văn minh phải là đô thị có kiến trúc đô thị đẹp, đảm bảo các yêu cầu về hệ thống hạ tầng kỹ thuật như cây xanh, hồ nước, cấp điện, chiếu sáng và hệ thống hạ tầng xã hội gồm trường học, y tế…
Ảnh: Dũng Minh
Ngoài ra, các khu đô thị được kết nối liên hoàn với hệ thống giao thông công cộng như xe bus, đường sắt trên cao, tàu điện ngầm…
Bên cạnh đó, đô thị phải có hệ thống quản trị hiệu quả; cư dân có lối sống văn minh, có hiểu biết nhất định, đáp ứng được mô hình quản trị hiện đại của đô thị.
Như vậy, một đô thị có không gian sống văn minh không chỉ được tạo lập nhờ các yếu tố kỹ thuật như cơ sở hạ tầng, tiện nghi đô thị mà còn bao gồm cả các yếu tố phi kỹ thuật như con người, văn hóa. Trong đó, nhà quản lý giữ vai trò ban hành chính sách, các công cụ và thực hiện quản lý đô thị, còn người dân, vừa là đối tượng thụ hưởng, vừa là hạt nhân xây dựng văn minh đô thị.
Việc các chủ đầu tư quan tâm nhiều hơn đến các sản phẩm bất động sản xanh, thân thiện môi trường đã phần nào làm dịu đi sự căng thẳng của việc đô thị hóa vội vàng và bước đầu tạo lập nên không gian sống tiện nghi.
Theo PGS. TS. Trần Kim Chung, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Hà Nội đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, mỗi giai đoạn lại gắn với mức diện tích, nhu cầu về nhà ở khác nhau. Dù phát triển nhà thấp tầng khu đô thị cũ và các địa bàn làng xã cũ lên phố vẫn đồng hành, nhưng không còn là chủ đạo.
Xu thế sống trong căn hộ chung cư, nhất là căn hộ tiện ích lớn đang là xu hướng chủ đạo. Tư duy về không gian sống, về căn hộ chung cư dần hình thành. Hàng loạt dự án chung cư được quản lý tốt, thuận tiện giao thông, không nằm trong khu dân cư cũ đang là mong muốn của người có thu nhập ổn định.
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, nhu cầu về nhà ở cũng có sự thay đổi rõ nét. Từ những căn hộ 20 m2, rồi 30 m2 ở những thập kỷ trước, đến nay, người dân có nhu cầu sử dụng các căn hộ, nhà ở với diện tích lớn hơn.
Bên cạnh đó, mong muốn sở hữu sản phẩm và dịch vụ ngày càng đa dạng, theo hướng văn minh, hiện đại và thân thiện môi trường. Dự án xanh đang được xem là chìa khóa không chỉ để các chủ đầu tư dễ bán hàng mà còn giúp tôn vinh nhiều hơn các giá trị sống.
Rivera Park HN
Theo TS-KTS. Trần Minh Tùng, Bộ môn Kiến trúc dân dụng, Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng, sinh thái đô thị sẽ là mục tiêu mà không chỉ Hà Nội, mà cả các thành phố lớn khác của Việt Nam hướng đến. Các đô thị sinh thái sẽ gánh một trọng trách là vượt ra khỏi phạm vi khu vực dự án để hướng tới những mục tiêu cao cả hơn của xã hội đô thị.
Một thuận lợi mà Hà Nội có được ở thời điểm hiện tại đó là có được những nền tảng nhất định, trong khi người dân và các doanh nghiệp cũng đang cho thấy một tinh thần xây dựng rất cao. Các khu đô thị, dự án xanh ngày càng được yêu thích và trở thành một “mã gien” thành công mới cho bài toán phát triển, quy hoạch đô thị.
“Chuẩn mực sống xanh không chỉ bao gồm không gian xanh được trồng nhiều cây xanh, được sơn một màu sơn mát mắt…, mà từ quy trình, thiết kế, xây dựng, vận hành tòa nhà đều đảm bảo hạn chế cũng như ngăn chặn các tác hại đến môi trường tự nhiên, hướng đến việc cải thiện hiệu suất, tiết kiệm năng lượng, hiệu quả thoát nước, giảm lượng khí thải CO2, cải thiện chất lượng môi trường không chỉ bên ngoài, mà quan trọng hơn là bên trong ngôi nhà”, ông Trần Như Trung, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Nam Cường nhận xét.
Chung quan điểm, đại diện Tập đoàn Hải Phát, chủ đầu tư Dự án Roman Plaza cho rằng, các căn hộ trong dự án cần hội đủ những tiêu chuẩn hàng đầu, từ đẳng cấp chủ đầu tư, vị trí đắc địa, thương hiệu nhà thầu thi công, xây dựng chất lượng cao, số lượng sản phẩm ít, thiết kế được đầu tư bài bản… Thậm chí, dịch vụ đi kèm hay công nghệ quản lý, vận hành, giải pháp thông minh (smart living) mới tạo được một cộng đồng dân cư cao cấp, có trí thức, học vấn, thu nhập cao, tương đồng về đẳng cấp cũng là một tiêu chí cho cuộc sống cao cấp đích thực.
Trên thị trường hiện nay, đã có một số dự án được chủ đầu tư triển khai đáp ứng được các tiêu chuẩn xanh như Lakeview City, Vinhome Golden River (TP.HCM), hay Ecopark (Hưng Yên), The Legend 109 Nguyễn Tuân (Hà Nội)...
Trong đó, tại Dự án The Legend 109 Nguyễn Tuân, chủ đầu tư Công ty cổ phần Đại Việt Trí Tuệ đặc biệt chú trọng về thiết kế, chất lượng toà nhà với hệ thống kính hộp 3 lớp của Xingfa, điều hoà tiết kiệm điện, hệ thống xử lý nước thải tiêu chuẩn A và công nghệ quản lý tòa nhà BMS trong việc vận hành tòa nhà.
Dù có nhiều tiềm năng, lợi thế, nhưng theo các chuyên gia, công cuộc kiến tạo Thủ đô văn minh là một chặng đường dài. Thành công chỉ đến khi chúng ta có cách nghĩ, cách làm đúng đắn, mạnh dạn nhìn thằng vào những hạn chế, yếu kém còn tồn tại bấy lâu như quản lý quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch, môi trường sinh thái, văn hóa kinh doanh…
Các khu đô thị mới đã tạo nên nhiều cộng đồng cư dân văn minh, lịch sự.
Ảnh: Dũng Minh
“Hà Nội phải chấp nhận đánh đổi, có thể mức độ phát triển sẽ chậm lại một chút khi không phát triển vội vã, ồ ạt, nhưng bù lại, chúng ta có được sự vững bền. Thậm chí theo tôi, nếu thấy quá sức khi làm các dự án quy hoạch lớn, chúng ta có thể bình tĩnh lại, nhường cho thế hệ con cháu sau này. Khi có đủ tài năng, trí tuệ và nền tảng vật chất, chắc chắn tầm nhìn cũng tốt hơn”, PGS-TS. Nguyễn Văn Huy, nguyên Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học, nhà nghiên cứu văn hóa chia sẻ.
Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư Bất động sản, KST. Vũ Quốc An, Hội viên Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam phân tích, hiện nay, có nhiều dạng sống. Thứ nhất là đô thị sống theo dạng chung cư; thứ hai là các biệt thự từ thời Pháp để lại và xây mới; thứ ba là nhà mặt phố, ngoài những ngôi nhà cổ, thì các nhà mặt phố tạo nên phố phường Hà Nội; thứ tư là dạng phát triển tự do không nằm trong quy hoạch và không xếp vào hạng nào được vì mỗi người một kiểu xây dựng.
“Theo tôi, chất lượng sống phải đồng bộ với quy hoạch phát triển đô thị nói chung, từ giao thông đến đồng bộ các hạ tầng kỹ thuật. Nếu chất lượng, cơ sở hạ tầng đáp ứng đồng bộ đảm bảo được đời sống của nhân dân thì được gọi là đô thị văn minh.
Ảnh: Dũng Minh
Khi quy hoạch đô thị, chúng ta hay nói đến phố cổ và coi đó như vùng lõi, như cái rốn của Hà Nội. Tuy nhiên, dù là vùng lõi nhưng khu phố cổ không được coi là văn minh. Bất động sản phố cổ rất đắt, nhưng chất lượng sống nơi đây rất thấp, 3 - 4 thế hệ ở trong một ngôi nhà, nhiều nhân khẩu trong mấy chục mét vuông và chính những mâu thuẫn này là động lực để phát triển đô thị, không gian sống chuẩn mực hơn ở không chỉ Hà Nội”, ông An đánh giá.
Khi nói về việc tạo lập không gian sống văn minh, nhiều chuyên gia đều cho rằng, đô thị văn mình thì trước hết phải là có người dân văn minh. Vai trò của nhà quản lý là nhận thức được sự cần thiết của việc tạo nên không gian sống văn minh và ý chí chính trị để thực hiện điều đó, dựa trên nền tảng văn hóa từ lâu đời.
TS. Trương Vĩnh Khang nhận định, văn hóa quyết định đến những vấn đề liên quan đến xây dựng, quy hoạch. Văn hóa là chìa khóa, là nền tảng để phát triển kiến trúc. Tuy đô thị hiện đại có những mẫu số chung, nhưng nó vẫn có những họa tiết, hoa văn chi tiết điển hình của các vùng, miền và không copy nguyên bộ từ bất cứ nguyên mẫu nào.
“Xu thế này như một véc-tơ chuyển động theo sự phát triển của xã hội. Nếu cách đây 30 năm, các chung cư 5 tầng như ở Giảng Võ chỉ là nơi để ở, còn tiện ích thì thiếu mọi thứ. Hiện nay, ở nhiều khu chung cư, người dân chỉ cần xuống tầng 1 là có thể mua được mọi thứ”, ông Khanh nói.
Ảnh: Dũng Minh
Cũng theo ông Khanh, không gian sống chuẩn mực rất khó để có sự hoàn mỹ, nhưng ở mức độ cơ bản tối thiểu nhất, cần phải đáp ứng được. Dĩ nhiên, trong không gian sống chuẩn mực, con người luôn là chủ thể và văn hóa, văn minh là cái gốc của sự chuẩn mực.
Ông Khanh cho biết, nếu điều chỉnh lại các dự án theo hướng tăng được diện tích cây xanh, diện tích mặt nước, phúc lợi công cộng, là góp phần tạo nên môi trường sống lý tưởng. Ngược lại, nếu bớt xén những diện tích trên để sử dụng cho mục đích sinh lời, thì chất lượng sống sẽ giảm.
Đồng quan điểm KTS. Vũ Quốc An bổ sung thêm, chất lượng sống căn cứ theo mật độ quy hoạch xây dựng trên diện tích mặt đất. Bao giờ cây xanh, mặt nước, phúc lợi nhiều, thì môi trường sống sẽ tốt hơn. Văn hóa phải đồng bộ với cơ sở hạ tầng, thì mới tạo ra nếp sống văn minh trong khu đô thị được.
